Schriftlezing: Psalm 104: 27-30, Romeinen 8:18-23

Gemeente van de Heer Jezus Christus,

We maken nu een unieke tijden mee door de klimaatverandering en milieucrisis. Zo hoorden en lazen wij het ook aan het begin van deze dienst. Leiders van de grote kerken roepen haar leden het afgelopen jaar op en overal in de wereld komen mensen, jong en oud op met de oproep om de aarde te redden.

Als het gaat om het redden van onze aarde kan de kerk niet stil blijven en zich bezig blijft houden met de activiteiten binnen de kerk. De kerk moet zich realiseren dat zij een roeping heeft om de integriteit van de schepping te behouden. Deze oproep en de opdracht van de kerk raakt het centrale thema van het christelijk geloof. Bij de schepping in Genesis heeft God drie belangrijke relatie voor de mens ingesteld:

In de eerste plaats hebben mensen een relatie met Hem, want Hij heeft ons naar Zijn beeld gemaakt;

In de tweede plaats relatie met elkaar, want we zijn niet geschapen om alleen te zijn;

In de derde plaats relatie met de aarde en alle schepselen. Deze drie relaties zijn niet van elkaar te scheiden.

Daarom zullen we samen stilstaan en nadenken over deze drie thema’s en vandaag verdiepen wij ons in onze rol als kerk om Gods genezing en heling te brengen in relatie tot de schepping. Dat God opnieuw verheerlijkt wordt zoals er staat in Psalm 104.

Broeders en zusters,

Psalm 104 bezingt vooral de heerlijkheid van God, de Schepper. Het opent onze ogen om te zien dat de hele schepping  kostbaar is en Gods majesteit weerspiegelt.  Het is vaak in verband gebracht met het scheppingsverhaal uit Genesis 1 en veel van de scheppingswerken uit Genesis 1 komen ook voor in deze Psalm. Er is sprake van harmonie tussen mensen, natuur en dieren. Ze geven allemaal op hun eigen manier God de eer. Zoals de mens God eert door te zingen, zo eert een rivier God door te stromen, een vogel door te fluiten, een leeuw door te brullen, het graan door vrucht voort te brengen. God geniet van alles wat Hij heeft gemaakt.

God schept hier niet alleen maar ook ontwikkelt en blijft zorgen voor Zijn schepping door Zijn adem, Zijn geest. “En allen zien naar u uit en verwachten van u hun dagelijks brood’ (vs.27). Die ‘allen’ zijn alle levende wezens. Het is alsof de hele schepping mens en dier verenigd zijn in de bede om het dagelijks brood. En het is aan ons als mensen van nu om ons af te vragen welke rol wij vervullen, positief of negatief, in het vervullen van deze bede van de schepping. Er is meer wat mens en dier verbindt: de adem die God neemt en geeft (vs.29 en 30). In de adem wordt de lucht met elkaar gedeeld. Als God zijn gelaat verbergt is het met het leven gedaan. Maar zendt Hij Zijn adem dan krijgt de aarde een nieuw gelaat.

Ook in Ps. 104 worden zonde en ontaarding niet vergeten, getuigen van continuïteit in Gods relatie met de schepping. De hele schepping deelt ook in kwetsbaarheid. Mensen en dieren zijn geschapen uit stof en beiden keren terug tot stof. Psalm 104 laat God zien als de God die door gaat met zijn scheppend werk. Dat geeft moed te midden van de ontaarding van de schepping. De schepping is niet uit Gods hand gevallen; de toekomst van de schepping ligt veilig in Gods handen.

Door de zonde komt heel de lijdende schepping in Romeinen 8 in beeld. Paulus kijkt met de ogen van het geloof en hij ziet een schepping die aan de vruchteloosheid is onderworpen. Dus het gaat het niet alleen over Gods kinderen en hun persoonlijke zielenheil en over het individuele lijden van de gelovigen. Nee, het gaat om de hele schepping.

We kunnen denken aan aardbevingen, overstromingen, aan een opwarmende aarde waar van alles mis dreigt te gaan. Dat is het lijden van deze schepping die net als de mensen de gevolgen ondervindt van de zondeval. Paulus gebruikt daar ook nog een beeld voor: de schepping is in barensnood. De dieren lijden pijn. De aarde lijdt pijn, zoals de volgende video over de droogte in Italië en Roemenië.  

Broeders en zusters,

Wat doet deze video met u? Het staat er zo nadrukkelijk in Rom.8:22: ‘Wij weten dat de hele schepping nog altijd als in barensweeën zucht en lijdt’. Weten wij het echt? Is het werkelijk tot ons doorgedrongen? Heeft het ons geraakt? Want hier gaat het om de barensweeën van de schepping: daarin komen pijn en hoop bij elkaar. We moeten er samen met de schepping doorheen, omdat we hopen op iets beters: na het lijden komt de luister (8:18, 30).

Dat leidt vervolgens niet tot berusting in de situatie, want vanuit de hoop die er is (8:20, 23-25) is er een sterke stimulans voor ons om nu al tekens van de toekomst op te richten voor de heelheid van de schepping!

Want Christus bracht verzoening en harmonie  voor de gehele schepping door Zijn dood en opstanding. De verlossing van Christus wordt ook begrepen als de verlossing van de kosmos die de hele natuur en de schepping omvat. Deze verlossing omvat ook het verzoenen of herstellen van verbroken relaties tussen mensen en de rest van de schepping.

Het is dus aannemelijk dat het herstelplan van de Heer niet alleen voorziet in een verzoening tussen God en mens, en tussen mensen onderling, maar dat ook de bevrijding van de noodlijdende schepping daarbij betrokken wordt. Wat kan de kerk doen?

Broeders en zusters,

Als kerk zijn wij gemeenschap van de verloste mensen die tevens de nieuwe schepping in Christus is (2 Korintiërs 5:7), door God geroepen om onze rol op ons te nemen in het herstellen van de schepping. Gesterkt door de Heilige Geest worden wij geroepen om ons terug te keren naar God en bewuster worden over onze handeling ten opzichte van de natuur. Als kerk zullen wij onze taak en verantwoordelijkheid ten opzichte van de gehele schepping opnieuw moeten leren inzien.

Want onze rol is beschermen van het milieu en tegen de vernietiging ervan. In dit geval moeten wij als kerk beseffen dat milieuschade al een serieuze bedreiging vormt voor de huidige levensorde. Milieuschade is geworteld in menselijke hebzucht. De vraag is wanneer kunnen we tegen onszelf zeggen dat ‘het genoeg is’ wat wij nu consumeren?

Broeders en zusters,

‘Groene kerken’ stond al vanaf 2019 in de agenda van de Raad van Kerken Tilburg en zo ook bij de kerkenraad van de GKIN regio Tilburg. Door de pandemie kunnen we dit in de Pauluskerk vandaag pas uitvoeren.  

De voorbereiding van deze zondag raakt de kern van mijn roeping als gelovige en als predikant. Waarom? Omdat ik zelf ga nadenken en ontdekken dat er zo veel dingen in mijn levensstijl moet veranderen als het gaat om gas, water, licht, plastic afval, enz. Daarom is het hoopgevend dat wij deze thematiek na de dienst er over hebben. Er is een verzoek vanuit regio Tilburg om dit onderwerp te bespreken in de Moderamen op zaterdag 17 september.  Laten we samen ontdekken hoe we als mens bedoeld zijn te leven op een manier die de aarde en al haar bewoners recht doet. Het is een zoektocht voor ons allemaal die we met volle kracht aan moeten gaan.

Met de overtuiging dat de Heer de wereld ooit weer zal herstellen zoals het was. Dan zal iedereen die de verzoende relatie met de Heer heeft ontvangen weer in de perfecte harmonie leven met Hem, met zichzelf, met elkaar en met de natuur. En ja, dat gaat niet vanzelf, maar dat groeit wanneer we het contact met de Heer zoeken door met Hem te spreken, in de Bijbel te lezen en samen met andere christenen een weg door het leven te zoeken. Laten wij nog meer ontdekken wat onze rol is als kerk om Gods genezing en heling te brengen aan de schepping. Laat Gods Geest werken en kracht geven in Zijn kerk.

Amen.