Geliefde gemeente.
Wat betekent dat: ‘Werp je brood uit over het water, want je vindt het later weer terug’. Wanneer werpt u nou brood uit op het water? Dat doet u als u de eendjes gaat voeren. Maar dan vindt u het brood toch nooit meer terug? In sommige plaatsen in Nederland is er zelfs een verbod om eendjes te voeren, omdat brood niet goed is voor de eendjes en zoveel oude broden in een vijver trekken ratten aan. Op overtreding staat een boete van 95 euro.
Wat betekenen deze woorden dus? Veel Bijbeluitleggers denken aan het geven van giften aan arme mensen. ‘Werp je brood uit...’, dat wil zeggen: ‘Geef weg wat je hebt. Deel het uit! Het lijkt wel of je het weggooit, of je het op het water gooit, of het verloren gaat, maar dat is niet zo! Als je geeft, dan geeft God je overvloedig terug! Op een dag waarop je het niet meer verwacht! Na lange tijd. En vers 2 hoort daar helemaal bij: ‘Verdeel het in zevenen of zelfs in achten ...’ (‘verdelen’, zoals het staat in de vertaling HSV, is een betere vertaling dan ‘bewaren’). Dus: deel maar uit! Aan zeven mensen, acht mensen die het nodig hebben! Zeven is in de Bijbel een getal van volheid. Acht is dus meer dan dat. Deel van je brood, je bezit, je tijd, je energie, je liefde! Ongetwijfeld klopt dit en is deze uitleg Bijbels. Geef maar ruimhartig, want je zult zien dat er zegen op rust. Zoals de Here Jezus zegt in Lucas 6:36-38 ‘Wees barmhartig zoals jullie Vader barmhartig is.... Geef, dan zal je gegeven worden; een goede, stevig aangedrukte, goed geschudde en overvolle maat zal je worden toebedeeld. Want de maat die je voor anderen gebruikt, zal ook voor jullie worden gebruikt.’
Maar het blijft je toch een beetje dwars zitten. Waarom dan dat water? Wat voor beeld gebruikt Prediker hier: je brood aan het water toevertrouwen? Waarom dat water? De verklaring daarvoor vond ik in een tweede uitleg, die ik aannemelijker vind. ‘Werp je brood uit over het water...’, dat wil zeggen: stuur je schepen weg, de zee op, gevuld met graan. Je vindt het later weer terug. Op een dag komen ze terug, en dan zullen ze winst maken. Het boek Prediker is geschreven door koning Salomo, ongeveer 950 jaar voor Christus. We weten uit de Bijbel dat koning Salomo een vloot liet bouwen in Esjon-Geber bij havenstad Elat. En weet u wat de archeologen daar hebben gevonden? Een grote graansilo! Dus het graan werd verkocht, de wereld over. En wat kwam er terug? De vloot kwam terug met 420 talenten goud, dat was 12.600 kilo, 12,6 ton goud! Wij kunnen dit lezen in I Koningen 9:26-28.
Die schepen gingen op pad, je wist niet óf ze terugkwamen, je wist niet wannéér ze terugkwamen, en je wist ook niet waarméé ze terugkwamen. Er waren toen nog geen moderne communicatiemiddelen. Ook geen GPS trackers om de locatie van de boot te volgen. Die schepen vertrokken, gewoon, op de bonnefooi, met ladingen graan. De bemanning moest daarmee gaan handelen in verre landen. Je wist echt niet wanneer je ze terug zou zien, en met welke lading. Maar toch zegt Salomo: ‘Doe het maar! Stuur ze op pad! De zee op! Want er komt een dag, dat je verrast zult staan, als ze weer terugkomen met de meest geweldige lading aan boord.’
Durf dingen te ondernemen.Wacht niet op de ideale gelegenheid om een karwei aan te pakken. Wie altijd op de wind let, komt nooit aan zaaien toe; en wie steeds naar de wolken kijkt, zal niet maaien. Wees bereid om risico te nemen! ‘Zet het werk voort en laat je niet afschrikken! Ga hoopvol op weg!’ dat is de boodschap van Salomo. Dat vraagt om vertrouwen. Wij hebben de toekomst niet in onze handen, maar wij weten in wiens hand de toekomst ligt: in de hand van onze God. Daarom kunnen we vol vertrouwen op weg gaan in de taken die voor ons liggen. Ga hoopvol op weg. Dat vraagt vertrouwen en ook: geduld.
Al twee jaar lang is mijn vrouw bezig met het opknappen van onze tuin. Vroeger hadden we veel onkruid, maar nu hebben we veel mooie en kleurrijke bloemen. ‘Extreme makeover’ van de tuin, kunnen we zeggen. Tuinieren vraagt geduld. Ik wil het liefst de bloemen instant zien groeien. Net als instant noodle. Gewoon een paar minuten in het water en is het klaar. Maar zo werkt het niet met tuinieren. Mijn vrouw heeft wel geduld in het verzorgen van de tuin. Soms zaait zij vol vertrouwen een zaadje van een bloem zonder te weten welke kleur de bloem zal zijn. Het resultaat is verassend en mooi. Elke ochtend laat zij mij de bloemen zien en ik ruik graag de bijzondere geur van de roos. Wij genieten allemaal thuis van onze tuin. Dankzij de ijver, vertrouwen en geduld van mijn vrouw.
‘Ga hoopvol op weg’, luidt de boodschap van Salomo. Heb vertrouwen en geduld! Er zal een dag komen, dan zul je zien wat de oogst is. Op een dag zul je de zegen zien op wat je nú doet. Ook al weten we van tevoren dat ook het werk in de kerk z’n problemen zal kennen, en tegenslagen. ‘Zaai in de morgen, en laat in de avond je hand niet rusten. Want je weet niet of het zaad de ene of de andere, of elke keer ontkiemen zal.’
Als we zó op weg gaan, dan gaan we in de voetsporen van de grote Zaaier, Jezus Christus. Hij kwam om het zaad van het Evangelie uit te strooien. Kent u nog de gelijkenis van de zaaier? (Matteüs 13)
Uit deze gelijkenis weten we dat bij sommige mensen de boodschap het éne oor in, het andere oor uit gaat. Anderen omarmen het Evangelie, maar als het tegenzit, dan haken ze af. Weer anderen worden in beslag genomen door succes, of hobby’s: je kunt het druk hebben met allerlei dingen. En God? Die vergeet je. Geen tijd. Geen ruimte. Geen prioriteit. Jezus zegt: ‘Ook dat komt voor. Helaas!’ Maar gelukkig, God zij dank, is er óók zaad dat in goede aarde valt. Dat zaad ontkiemt, het groeit op en het geeft vrucht, honderdvoudig! Eén zaadkorrel in de grond, die geeft honderd zaadkorrels terug! Eigenlijk héél bijzonder, dat de Here Jezus dit verhaal vertelt. Dat betekent dat Hij Zelf maar al te goed wist, dat héél veel van Zijn moeite verspilde moeite zou zijn. Vergeefse moeite leek het. Allerlei mensen die Hij aandacht gaf, en liefde, en zorg, zóveel zorg, allerlei mensen zouden uiteindelijk toch Hem verlaten. Het gaat zelfs nog verder! Jezus wist, al vóórdat Hij naar deze wereld kwam, dat Zijn leven zou uitlopen op het kruis! Maar heeft Hij daarom gezegd: ‘Ik doe het niet? Het heeft tóch geen zin?’ Nee! Jezus zette Zijn werk voort. Want Hij geloofde in de oogst! Nergens in de Bijbel lees je dat Jezus cynisch werd, of zuur, of dat Hij wrok koesterde tegen de mensen. ‘Ja, ja... jullie zitten nu wel lekker te eten van dat brood, dat Ik heb vermenigvuldigd, maar straks hangen jullie Mij aan een kruis.’ Nergens lees je zoiets! De Here Jezus kwam naar de aarde, Hij ging Zijn weg, Hij wist van alle haat, en tóch gaf Hij Zichzelf. Want Hij keek vérder dan het kruis. Hij wist van de opstanding die zou volgen. Hij wist dat Hij juist door Zijn dood en opstanding het léven zou geven, aan heel veel mensen! Hij zaaide Zijn zaad in de morgen, Hij liet tegen de avond Zijn hand niet rusten. Hij wierp Zijn brood uit op het water, en... ... en kijk eens: tweeduizend jaar later zitten wij hier! Jezus heeft het gedaan: Hij heeft Zichzelf uitgestrooid, Hij heeft Zich gegeven, ten volle, en de oogst is groot! Hij was niet cynisch, Hij koesterde geen wrok, Hij werd niet moedeloos, en zo mogen ook wij de moed nooit verliezen! Nooit! Want we hebben een God die ons zal verrassen! Het is een belofte! ‘Werp je brood uit over het water, want je vindt het later weer terug’. Er zal zegen zijn!
Geliefde gemeente. Het heeft zin om te bidden voor mensen om je heen die nog niet in Jezus geloven, het heeft zin om te bidden dat zij Jezus mogen aannemen. Ook dat is je brood uitwerpen, elke keer als je voor ze bidt. Het heeft zin om geld te geven aan projecten in het Koninkrijk van God, zoals van de KDM. In de hemel zult u later versteld staan! Mensen die naar u toekomen en het zeggen, vol dankbaarheid: ‘Dankzij uw gift kreeg ik een Bijbel in handen, of dankzij uw gift kon ik goed studeren en ontwikkelen. Ik kon mijn familie daardoor onderhouden en kon ik ook betekenen voor mijn dorpgemeenschap. U was het middel in Gods handen, waardoor ik Hem mocht leren kennen!’ ‘Werp je brood uit op het water!’ En ook al zullen onze aardse ogen de oogst misschien niet meer zien, in de hemel zullen we verrast staan! Want de belofte van God, die stáát: ‘Werp je brood uit over het water, want je vindt het later weer terug’.
In bijna elk regio is de zomervakantie voorbij. Wij bevinden ons in het nieuwe seizoen van kerkelijke activiteiten na de vakantieperiode. ‘Startzondag’ wordt het ook genoemd.
Laten we met zijn allen teruggaan naar de fysieke erediensten. Laten we ons met hart en ziel inzetten voor het werk van Christus’ kerk. Wees bereid om risico te nemen voor Zijn Koninkrijk. Neem deel aan de activiteiten en bedieningen in de kerk. Laten wij niet passief, maar actief zijn. Laten wij niet beheerst worden door twijfel, maar door vertrouwen in de kracht van de Heilige Geest. Laten wij de moed niet verliezen, maar doorzettingsvermogen hebben. Laten wij niet beïnvloed worden door omstandigheden of door mensen, maar blijf trouw in Zijn werk. Samen als gemeente mogen we het brood over het water gooien. Zaaien met het oog op Zijn oogst.
Amen.