Jesaja 42:1-7

‘Verlos mij van mijn bange pijn!’Dat was -maar dan met andere woorden -wat ik riep toen ik ruim acht jaar geleden met mijn rugpijn (hernia) bij mijn huisarts kwam. De pijn was enorm en daardoor liep ik krom. 'Verlos mij van mijn bange pijn!' Het is een regel uit een bekend lied: 'Op U, mijn Heiland, blijf ik hopen. Verlos mij van mijn bange pijn!' In dat Adventslied gaat het over de komende Heiland.

De profeten hebben in de loop der eeuwen de komst van de Heiland aangekondigd. In onze Schriftlezing heeft profeet Jesaja dat op bijzondere wijze geprofeteerd. De Heiland is de Dienaar van de Heer, Gods Uitverkorene, de Messias die God eeuwenlang heeft beloofd. Vol van Gods Geest is Hij. In een wereld vol van onrecht is Hij gekomen. Hij zal aan alle volken laten weten dat er een oordeel komt, een eindoordeel, waarin God alles recht zal zetten. Aan al het onrecht zal een einde komen!

Een Heiland, wat is dat eigenlijk? Een Heiland is een Heelmaker. Jezus is de Heiland, de Heelmaker van de wereld. Hij is dokter boven alle dokters. Met Kerst vieren we Zijn komst, Gods doktersvisite aan een van pijn verkrampte aarde. Later zegt Jezus in Marcus 2:17 ‘Gezonde mensen hebben geen dokter nodig, maar zieken wel; Ik ben niet gekomen om rechtvaardigen te roepen, maar zondaars.’

Enkele jaren geleden werd ik geboeid door een documentaire die ik op TV zag. De documentaire heeft als titel ‘de Hoeder’. Het gaat over dokter Nico van Hasselt, de oudste toen nog werkende huisarts van Nederland. Weet u hoe oud hij was? 92 jaar. Ruim zestig jaar werkte hij als huisarts in Amsterdam. Dokter Nico was een huisarts met hart en aandacht voor de patiënten. Tot zijn overlijden had hij jaarlijks gemiddeld nog 9500 patiëntencontacten vanuit zijn praktijk in Buitenveldert en bracht hij zo'n acht huisbezoeken per dag.

Zullen we vandaag, met het oog op de komende Kerst, samen die Heiland der wereld eens op de vingers kijken, wanneer Hij op doktersvisite gaat? Gaat u mee? Dan komen we er vanzelf wel achter wat die Arts aller zielen in de praktijk tegenkomt op zijn weg door de wereld.

Wie een tijdje met Jezus meeloopt, maakt kennis met de meest uiteenlopende klachten en kwalen. Heeft Jezus voor elke ziekte altijd direct een doeltreffend medicijn zoals wij meestal verwachten? Ik moet u teleurstellen. Het antwoord op die vraag is: Nee! Hij werkt niet volgens onze manier en verwachting, maar op Zijn eigen manier, op Zijn eigen tijd en volgens Zijn plan.

Toen Hij Zijn praktijk pas was begonnen, hoorde je van de meest wonderbaarlijke genezingen. Verlamden liet Hij lopen, doven horen, blinden zien.

Dat komt nog voor, maar toch minder dan u en ik graag zouden willen. Ik ga nu verder op de oorzaken daarvan niet in, ik weet daar ook lang niet alles van, maar ik wil u alleen deze goede raad geven: laat u niet ontmoedigen! Zeg niet: 'Zie je wel, die Jezus is ook niet meer wat Hij vroeger was, ik wend mij tot een ander...' U staat er van te kijken in hoeveel situaties Jezus nog altijd helpen kan!

Mag ik u twee veel voorkomende ziektegevallen noemen?

Hier heb je bijvoorbeeld een patiënt met een open wond. Dat wil zeggen: de wond lijkt wel dicht, maar dat is slechts schijn. Als je goed kijkt, zie je dat de wond nog altijd open is. Met alle gevolgen van dien! Schrijnende pijn, etter, vuile troep. En iedereen zegt: Hoe kan dat nou? Die man, die vrouw heeft alles wat zijn of haar hartje maar begeren kan... Maar intussen 'ettert' hij of zij maar door: agressief, snel boos, moeite hebben met vergeven. Narrig, altijd verongelijkt (slachtofferrol aannemen). Wat is dat toch?

Jezus stelt de diagnose: open wond. Lang geleden veel te snel afgepleisterd. ‘Ach, het was allemaal 'niet zo erg'? Anderen hadden het nog erger. Vooruit, je moest verder.’ Dapper-zijn was de boodschap. Gevolg: een open wond. Ogenschijnlijk dicht. Maar intussen...

Nog een tweede geval? Hier is iemand met een breuk, ziet u wel? De zaak is helemaal kapot! Ach, in het begin leek het zo leuk. Aardige relatie, goede vooruitzichten, mooie plannen. Maar het liep anders. Er bleken toch meer verschillen dan overeenkomsten. En de liefde werd onverschilligheid. En de onverschilligheid werd haat. En toen knapte er iets. En vandaar de diagnose van Dokter Jezus: er is iets stuk gebroken.

Profeet Jesaja heeft het hier in onze lezing over het beeld van ‘het geknakte riet’ en ‘de kwijnende vlam’. Wat voor diagnose is dit?

Stelt u voor: tijdens een wandeling ziet u dat iemand een rietstengel knakt. U probeert daarna dat riet weer terug te buigen. U moet zich niet verbazen, u kunt dat riet weer terugbuigen, weer rechtzetten, en u ziet er nauwelijks meer wat van dat het geknakt was. Aan de buitenkant ziet u niets, maar het riet heeft z’n kracht verloren. Als er een wat hardere windvlaag komt, dan ligt het plat. En wie komt er dan langs om de stengel weer rechtop te zetten? Wat is dat een veelzeggend beeld, want in het leven is dat toch ook vaak zo? Van buiten zie je niets, maar van binnen is er van alles aan de hand. Daar zit die zwakke plek, waar niemand wat van afweet, bijna niemand, alleen: jij weet het maar al te goed. En God weet het ook. Die zwakke plek. Dat kan een zonde zijn, waar je maar tegen aan het vechten bent, dag in, dag uit. Die zwakke plek, dat kan ook een donkere bladzijde zijn in het verleden. Iets wat je graag verborgen houdt. Die zwakke plek, dat kan ook iets heel anders zijn: depressie, de gevolgen van de coronapandemie, of nog iets anders. Die zwakke plek blijft een gevoelig punt. Misschien heb je er niet één, maar een paar zwakke plekken. Van buiten zie je niet zo veel, maar er is iets geknakt en jij weet het maar al te goed. 

Dat tweede beeld voegt er nog wat aan toe: de kwijnende vlam. Stel je voor: een olielampje waarvan de olie opraakt. Dan gaat de pit walmen. Het is een heel klein vlammetje geworden, zo klein dat je goed moet kijken of hij eigenlijk nog wel brandt. Je ziet wel rook maar nauwelijks vuur. Dit beeld van de kwijnende vlam draagt in zich, dat het niet lang meer duurt. Het is eigenlijk gedaan met die vlam.

Mensen zullen gauw zeggen: ‘breek het riet maar helemaal af. Doof de kwijnende vlam maar beter uit!’ Mensen die dat zeggen zien geen waarde (meer) in die anderen. Ze zien de zwakken alleen als lastpak en niet als schepselen van God. Daarom zien we overal in de wereld mensen die uitgestoten of vergeten worden door familie, vrienden, of maatschappij.

Maar wat zou Jezus doen? ‘Het geknakte riet breekt Hij niet af, de kwijnende vlam zal Hij niet doven.’ Jezus heeft geduld. Hij geeft om ieder mens. Hij komt de mensen tegemoet met liefde en tere zorgzaamheid.

Jezus is de Heiland, de Heelmaker. Daarvoor is Jezus op aarde gekomen op de eerste Kerstdag. Om heel te maken wat stuk is. Om te genezen wat ziek is. Om te verbinden wat gebroken is. Om te vervangen wat onherstelbaar is vernield.

Nu zult u zo langzamerhand wel benieuwd zijn naar de bereikbaarheid van deze bijzondere Dokter. Mensen uit Indonesië geven elkaar toch altijd door naar welke beste dokter of specialist iemand moet gaan. Net als we ook elkaar altijd doorgeven welke ‘olie/ minyak’ het beste is voor welke ziekte. ‘Minyak angin, minyak tawon, minyak kayu putih, arak gosok, etc.’.

Ik zal u Zijn adres geven. Hij is bereikbaar op elk gewenst moment. Sluit uw ogen, vouw uw handen en roep Hem aan. U krijgt direct contact. Maar verwacht dan niet dat Hij ook binnen een minuut al uw problemen heeft opgelost. Het kan zijn dat Hij u verwijst naar een assistent. En er zijn meer assistenten van Hem bij u in de buurt dan u misschien wel denkt... Maar, ik geef toe: uiteindelijk zult u toch bij Hem terecht moeten komen. Want geen enkele assistent kan doen wat Hij kan. Geen mens kan je helpen. Zelfs uw allerliefste niet. Alleen Hij legt genezend Zijn hand op uw hoofd. Hij legt Zijn arm om u heen. En Hij verlost u van uw bange pijn.

Vandaag treden we samen de vierde Adventszondag binnen. Wij komen steeds dichter bij Kerst. Met onze pijn en gebrokenheid mogen wij bij de kribbe komen. Ook met de pijn van binnen die niemand anders ziet. Ook met de bitterheid waarvan wij de oorzaak misschien niet meer kunnen achterhalen. Laten wij vandaag ook iemand in het gebed meenemen naar de Heiland: iemand die worstelt met pijn, zwakheid, en gebrokenheid. Dat is de functie van de kerk: om mensen te brengen naar Jezus. Iemand heeft terecht gezegd: ‘De kerk is geen museum voor heiligen, maar een ziekenhuis voor zondaren’. Wij komen naar de kerk niet omdat wij goed zijn. Nee. Wij zijn de patienten van die Grote Arts en komen nog elke zondag voor de controle. Vandaag worden we ook eraan herinnerd: zorgen voor de zwakken en behoeftigen is een christelijke roeping; in de voetsporen van Jezus.

‘Verlos mij van mijn bange pijn!’ Dat was -maar dan met andere woorden -wat ik riep toen ik ruim acht jaar geleden met mijn rugpijn (hernia) bij mijn huisarts kwam. Na het lange onderzoek en verwijzing naar de specialist, kreeg ik van de dokter te horen: ‘Vroeger moest iemand met hernia alleen maar zo weinig mogelijk bewegen en alleen op bed liggen, maar nu juist andersom. Last van hernia? Juist bewegen. Fysiotherapie doen. ‘Je moet wandelen!’, zei de dokter. Godzijdank werd ik toen beter zonder geopereerd te worden.

Geliefde gemeente. Kerst komt spoedig. Last van pijn in je ziel? ‘Volg Mij’, zegt Dokter Jezus. ‘Wandel maar stilletjes achter Mij aan. Veel wandelen!’

En ook niet vergeten veel drinken. Eet van de spijs en drink van de drank: Zijn Woord, de Bijbel. En zing, zou ik als predikant, als een van Zijn assistenten, erbij willen zeggen. Zing maar mee, hetzij fysiek hetzij online, met alle patiënten die dit jaar voor Dokter Jezus naar Bethlehem gaan. Hij is de helende Heiland! Hij is gekomen voor u, jou en mij, voor de hele wereld.

Amen