Schriftlezing: Matteüs 5:9, Romeinen 12:9-21

 Geliefde gemeente van onze Heer Jezus Christus,

Vrede is het bekend thema voor de Joden in het Oude Testament. En het woord ‘vredestichters’ gaat terug op het rabbijnse begrip ‘vrede maken’ (asa sjaloom). Deze betekenis heeft betrekking op het weer heel maken van gebroken of geschonden menselijke verhoudingen. Deze vrede wordt gebracht door Jezus Christus de beloofde Messias.   

Jezus zegt in de Bergrede: ‘Gelukkig de vredestichters, want zij zullen kinderen van God genoemd worden’. Het gaat hier niet om alleen een houding maar om handelen. Je bent gelukkig als je zo leeft, zegt Jezus. Wij kijken naar de context in Jezus’ tijd.

De discipelen van Jezus worden door Hem geroepen tot vrede. Toen Jezus hen riep, vonden ze hun vrede. Jezus is hun vrede. Nu zullen ze de vrede niet alleen hebben, maar ook stichten, handelen. Waarom?

Waarom zou je zo handelen? Misschien denkt u: voor de beloning. Want die zegt Jezus er telkens bij: Gods kind zijn, zijn Rijk beërven. Maar nee, daar gaat het niet om. Het handelen volgt uit de houding. Uit het verlangen naar Gods nieuwe wereld.

Je ziet uit naar een wereld waar Gods wil wet is, daar ben je door gegrepen. En daarom leef je nu al als mens van God. Het is de consequentie van ‘het zien van God’  want dat veroorzaak de transformatie in de mens. Je wilt zijn zoals Hij vraagt, zoals Hij zelf is ten diepste: barmhartig en rein en verzoenend en rechtdoend.

Een andere reden is het rijk van Christus is een rijk van vrede. Daarom gaan we elkaar begroeten met de vredesgroet: Shalom. Of elke zondag aan het begin van de eredienst hoort u, na votum, deze groet: ‘Genade zij u en vrede van God onze Vader en van onze Heer Jezus Christus.

Aan het eind van de dienst als de zegen uit Numeri 6:24-26 worden gegeven dan is de laatste woord luidt: en geve u vrede.

Om vrede in de gemeenschap te bewaren in Jezus’ tijd, gaan de discipelen liever zelf lijden dan een ander te doen lijden. Waar de ander die verbreekt, wensen ze geen zelf handhaving en ze zwijgen bij haat en onrecht. Zo overwinnen zij kwaad met goed. Zo zijn ze de stichters van de goddelijke vrede, midden in een wereld van haat en oorlog.

Ze zullen als vredestichters met hun Heer kruis dragen, want aan het kruis werd de vrede bereid. Omdat ze zo betrokken zijn in het vredeswerk van Christus, geroepen tot het werk van de Zoon van God, daarom zullen ze zelf zonen en ook dochters van God genoemd worden.

Door de geschiedenis heen zijn er altijd mensen die niet  hun macht laten gelden en gelijk willen krijgen, maar zij die zoeken naar verzoening, die willen vergeven, die proberen heel te maken, die de minste willen zijn en genade voor recht laten gelden.

Is dat makkelijk om vredestichters te zijn? Nee, totaal niet. Je moet telkens weer je falen toegeven. Je merkt dat het weinig helpt, tegenstand oproept wellicht. Een eenzame weg soms. En toch… tóch ben je gelukkig! Want dit is de weg met de Heer. De weg van zijn Rijk.

Broeders en zusters,

We leven in een wereld die verscheurd wordt door vijandigheden. Arabisch-Israëlische conflict die nog steeds gaande is. Momenteel is er oorlog in Oekraïne. We volgen De ontwikkelingen en je hart verscheurt als je beelden zie. De slachtoffers van de oorlog en de vluchtelingen die huis en haard hebben moeten achterlaten. We horen over de angst van vele mensen in Europa, ook in Nederland als de nucleaire wapens worden gebruikt.

De Raad van Kerken in Nederland veroordeelt unaniem de Russische aanval op Oekraïne.

In de veroordeelde brief van de Raad van kerken in Nederlands staat: ‘Al bij de oprichting van de Wereldraad van Kerken in 1948 in Amsterdam verklaarden de kerken ‘oorlog is tegen de wil van God’ en in de afgelopen jaren verklaarden zij dat wij geroepen zijn om te werken aan ‘rechtvaardige vrede’. In die geest roept de Raad van Kerken in Nederland kerken wereldwijd - ook de kerken in Rusland - op om zich uit te spreken tegen deze oorlog. Om het onmiddellijk staakt-het-vuren, het terugtrekken van zijn militairen uit Oekraïne en het starten van onderhandelingen over een politieke oplossing van het conflict.

Broeders en zusters,

De taak van de kerk is vrede te zoeken, hoe moeizaam het proces ook kan zijn. De kerk is een oefenruimte om in vrede te leven met elkaar.

De kerk als gemeenschap waar vrede beoefend kan worden. Vanwege al die verschillen kunnen zomaar, soms uit het niets, meningsverschillen ontstaan, ruzietjes of heuse conflicten. Dat is menselijk. Allemaal niet heel erg zolang er op tijd goed mee omgegaan wordt. Maar helaas worden conflicten soms niet uitgepraat. Of ze worden, soms bedekt en soms openlijk bestreden met ‘geestelijke strijdbijlen’. Het gevolg is een verlies aan vertrouwen en verbondenheid: tussen leden onderling, of tussen leden en leidinggevenden, of tussen leidinggevenden onderling.

Laten we kijken en luisteren naar een video van een senioren uit regio Tilburg. Ik wil u vragen om goed te luisteren wat hij heeft gezegd in deze video opname.

Video opname van oom Eugene van Abkoude: https://youtu.be/2q_SYeR_ygc

Wat hoort u in deze korte video?

Persoonlijk hoor ik over vergeving uit het gebed Onze Vader om vergevingsgezind te zijn. Ik hoorde iets over bevrijdend gevoel dat br.van Abkoude in conflict situatie als eerste persoon de ander de hand wilde toesteken. Dat is iets wat onze lieve Heer van ons verlangt, zei jij.

Broeders en zusters,

Dit is het begin van vredestichters en dat heeft Paulus ook verteld in het laatste gedeelte van Romeinen 12. Deze lezing gaat natuurlijk over onderlinge liefde en de oproep om elkaar hartelijk lief te hebben als broers en zussen. Het gaat dus om eensgezindheid. Toch wordt de toon, richting het einde van het hoofdstuk nog wat anders. Daar gaat het over meer dan alleen over geestelijke broers en zussen. Het loopt zelfs uit op je vijanden. Het kan dus zijn dat je die hebt. Dat er iemand is die de ruzie met jou kan zoeken.

Paulus noemt die vijanden alleen niet als iets waarvan jij of ik de oorzaak bent. Ze zijn er kennelijk gewoon. En dan zegt hij: “‘Stel, voor zover het in uw macht ligt, alles in het werk om met alle mensen in vrede te leven’. Broeder E. van Abkoude zei dat hij in een conflict situatie de eerste persoon was die de hand wilde uitstrekken. Als het geaccepteerd wordt dan ben je blij. Als het niet geaccepteerd wordt dan ben je niet boos om, zei hij.

Zijn woorden geven aan wat Paulus zegt in Romeinen 12:18: ‘Stel, voor zover het in uw macht ligt, alles in het werk om met alle mensen in vrede te leven’. Dat betekent, dat je als christen altijd de vrede moet aanbieden. Ook al wordt die misschien geweigerd. U doet er van uw kant alles aan om te verzoenen, om vrede te stichten. Soms wordt u, jij enorm gekwetst door een ander. Soms wordt u groot onrecht aangedaan. God zegt dan niet: dat moet u allemaal maar slikken. Maar God zegt wel: Laat wraak aan Mij over. Probeert u, jij mijn liefde te laten zien. Dat is een ander perspectief. En dan haalt Paulus in vers 20 letterlijk Spreuken 25:21-22 aan: ‘Als je vijand honger heeft, geef hem dan te eten, als hij dorst heeft, geef hem dan te drinken. Dan stapel je gloeiende kolen op zijn hoofd, en de HEER zal je belonen’.

Broeders en zusters,

Als je telkens de vrede aanbiedt, als je telkens liefde toont aan anderen die jou kwaad doen, zullen ze beschaamd staan. Ze zullen zich afvragen: waarom is hij of zij zo goed voor mij, terwijl ik hem of haar zo dwarszit? Leven in Gods liefde, dat is vaak makkelijker gezegd dan gedaan. Zeker als je het gevoel hebt dat het kwade jou overkomt. Maar God belooft ons de kracht te geven die wij nodig hebben. Zodat wij als burgers van Gods Koninkrijk mogen laten zien dat in Zijn Koninkrijk vrede en liefde de dienst uitmaken. Zodat we vredestichters zijn. Laat u niet overwinnen door het kwade, maar overwin het kwade door het goede. Christus heeft voor ons het kwade overwonnen aan het kruis. Daarom mogen wij door goed te doen het kwade overwinnen. Niet uit eigen kracht, maar uit Christus kracht.

Dit alles kunnen wij oefenen in de kerk, gemeente van Jezus Christus. De plaats waar vrede heerst, vrede kan worden gemaakt en vrede kan worden onderhouden. De plek waar mensen werk maken van verzoening en heling zoals ons thema van dit jaar luidt. De plaats waar geborgenheid en veiligheid de weg opent voor herstel. Dat is helemaal niet eenvoudig en kost vaak veel moeite en verdriet. En toch moeten wij blijven zoeken naar die vrede.

Broeders en zusters,

Dan wordt u gelukkig en zalig geprezen als vredestichters. Want je kiest voor het koninkrijk van God. Dit betekent: ‘Je bent op een goed pad. Je staat er goed voor als je zo doorgaat zoals je bezig bent om je macht en kracht te gebruiken om met iedereen in vrede te leven.

De vraag is hoe kunnen wij aangeraakt worden door deze woorden van Jezus en Paulus op deze Lijdenstijd? De weg van het gebed kan verstilling brengen. Ja. Ik denk dat wij er om moeten bidden. En het gaat niet alleen om  het brengen van vrede voor anderen, voor jezelf maar om precies te doen wat er niet van je wordt gevraagd, precies te brengen wat er niet aanwezig is en niet wordt verwacht. Het is een gebed waarin je jezelf aanbiedt als instrument. Je biedt jezelf aan om actief ingezet te worden op plekken waar het donker is om licht te zijn en niet alleen maar te horen of te verkondigen.

Daarom wil ik deze preek eindigen met het vredesgebed van Franciscus van Assisi (1181-1226)

Heer, maak mij tot instrument van Uw vrede.

Laat mij liefde brengen waar haat is,

eenheid waar mensen verdeeld zijn

Vergiffenis aan mensen die zwak zijn

Laat mij hoop geven aan wie niet meer hoopt

geloof aan wie twijfelt,

laat mij licht brengen waar de duister is,

en vreugde waar mensen bedroefd zijn.

Heer, help mij niet zelf gelukkig te zijn, maar om anderen gelukkig te maken

niet zo zeer om zelf begrepen te worden, maar om anderen te begrijpen,

niet zo zeer om zelf getroost te worden, maar om anderen te troosten,

niet zo zeer om bemind te worden, maar om te beminnen.

Want als ik geef zal mij gegeven worden

Als ik vergeef zal mij vergeven worden

Als ik sterf, zal ik voor eeuwig leven.

Amen.

Heb je ook het verlangen om een instrument te zijn van Gods vrede? Bid dan het gebed om vrede van Franciscus!  Overdenk de woorden van Jezus en Paulus.

Ik hoop dat GKIN kan groeien tot een kerkgemeenschap die de vrede blijft zoeken, hoe dan ook. 

De Heer zegene ons allen om vrede stichters te zijn.

Amen.