Psalm 62:1-9
Rust. Stilte. We leven in een drukke en jachtige tijd. Er is zoveel in beweging. Er is zoveel onrust. Er klinken zoveel geluiden, zoveel meningen, zoveel woorden. In ons dagelijks leven worden wij overspoeld door allerlei informatie, nieuws, berichten van onze smartphone, etc. waardoor onze hersenen hun focus elke seconde op iets anders richten. Van alle berichten die wij krijgen, moeten we ook goed onderscheid maken tussen echt nieuws en nepnieuws (hoax). Nepnieuws dat zeker breed verspreid wordt in deze tijd van pandemie. Verder gaan we van de ene taak naar de andere. Overvol wordt ons leven ervan. Daarom is het goed en heilzaam om eens de vraag te stellen: hoe komt er weer stilte in ons bestaan?
Weet u wat multitasking is? Meerdere taken tegelijkertijd uitvoeren.
Zo ziet de brein eruit van iemand die aan multitasking doet.
Ondanks dat multitasking erg efficient en productief lijkt (je kunt tegelijkertijd veel dingen doen of bereiken), toont onderzoek echter het tegenoverstelde aan. Multitasking verlaagt de productiviteit tot maar liefst 40%. Bovendien is multitasking ook schadelijk voor de hersenen. Stop daarom met multitasking. Focus op één taak. Pas uw leefwijze aan. Dan hebt u ook meer rust in uw leven.
Rust. Stilte. Hoe komen we aan de stilte? Gevoelsmatig vinden wij stilte thuis horen in een bosrijke omgeving die rust ademt, waar het gezang van de vogels en het zachte ruisen van de bomen deze fijnzinnig accentueert. Ons hart verlangt naar deze stilte en in die sfeer worden onze gedachten vrij, waardoor wij tot onszelf komen.
Stilte kan er ook zijn tijdens vakantie of tijdens een rustdag, die ons dagelijks leefritme doorbreekt.
Rustige muziek of een goed boek kan ook rust brengen. In de stilte wordt onze ziel aangesproken en wij putten er kracht uit om de nieuwe dag verfrist in te gaan.
Aangepaste leefwijze, goede omgeving, gunstige omstandigheden, al deze dingen kunnen ons op zekere hoogte helpen tot stilte te komen. Maar de stilte in onze ziel, in ons binnenste is echter alleen te vinden bij God die ons geschapen heeft.
Zo getuigt en bezingt David aan het begin van deze Psalm: “Alleen bij Godvindt mijn ziel haar rust, van Hem komt mijn redding.”
Het kan van buiten rustig zijn (zonder enkel geluid), maar van binnen onrustig. Kijk naar deze Psalm. Mijn ziel vindt rust niet bij gunstige omstandigheden, idyllische omgeving, of bij mensen, maar bij God alleen. Zo vind ik stilte.
Omdat de stilte geen gevolg is van gunstige omstandigheden, maar van God, kan ik nog stil zijn in mijn ziel en die stilte uitzingen, zelfs te midden van de zware omstandigheden in mijn leven. Rust te midden van onrust. Stilte te midden van de storm.
Koning David heeft het moeilijk. Er is sprake van vijanden, van leugen en bedrog. Zijn tegenstanders stormen op hem aan. Heftig is dit. Nog heftiger is het, dat dit waarschijnlijk te maken heeft met zijn eigen zoon Absalom die in opstand komt en hem uit het troon wil zetten. Diegene die u vertrouwt, die u lief heeft, die het dichtst bij u bent, waarvan u veel verwacht, is juist diegene die u zo hard kan teleurstellen.
Is dit herkenbaar voor ons? Situaties of omstandigheden kunnen ons zo in de greep houden, dat wij gaan instorten. Mensen kunnen ons laten vallen door wat ze doen, zeggen, plannen. Je voelt als het ware een hoge golf die op je afkomt die je leven gaat verwoesten. Wat is er veel, waardoor de stilte van het geloof verstoord wordt. Hoe dichter we bij God leven, hoe meer we ervan weten. Leven als volgeling van Jezus betekent niet dat wij vrij zijn van verzoekingen, aanvechtingen, en beproevingen.
En wat doet David te midden van de storm van het leven? Hij keert zijn ziel stil tot God. Keren- daar zit beweging in. Ook: omkeer. Hij wendt zich tot God. En in de beweging van die wending is hij stil geworden. De moeilijke omstandigheden zijn er nog wel, maar er is een diepe rust in zijn ziel neergedaald. Het is stil zijn tot God. Dat is: naar God gekeerd, op Hem gericht. De stilte drijft de vrees uit en legt aan de twijfel het zwijgen op.
Dietrich Bonhoeffer, de Duitste theoloog van de Belijdende Kerk, die de doodstraf kreeg van NAZI schreef hierover: “Mijn ziel keert zich stil tot God… Zoals de zuigeling aan de moederborst verzadigd en stil wordt en bij haar de vervulling van al zijn wensen vindt, zoals de jongen stil wordt van zijn idool, zoals het huilende kind verlangt naar de zachte hand van zijn moeder op zijn hoofd, zodat alle verdriet verdwijnt, zoals de jonge vrouw stil wordt als ze denkt aan de geboorte van haar eerste kind en het moederschap, zoals de man die zijn passie en onrust gestild ziet in de ogen van zijn geliefde vrouw, zoals de vriend stil wordt van de ogen van zijn boezemvriend, zoals de zieke rustig wordt van de arts, zoals de oude van dagen voor het aangezicht van de dood, zoals wij allen uit eerbied en huiver verstommen voor de natuur als wij naar de sterren kijken. Zo moet onze ziel voor het aangezicht van God stil worden. Stil van al haar onrust en haast.”
De woorden van vers 6 lijken op een herhaling van vers 2, maar hier spreekt de Psalmdichter in het bijzonder tegen zichzelf. Hij vermaant eerst zichzelf voordat hij het vok vermaant. “Zoek rust, mijn ziel, bij God alleen, van Hem blijf ik alles verwachten.” Stil, mijn ziel, wees stil. Koning David praat hier tegen zijn ziel.
Wat is ziel? De ziel is de binnenkant van ons leven. De kern. Wij schenken vaak veel aandacht aan de buitenkant van ons leven, wat mensen van buiten kunnen zien. Daarom vinden we mooie kleren, een mooi kapsel, make-up, mooie schoenen, etc. belangrijk. Maar de Psalmdichter herinnert ons: mens, vergeet niet dat je een ziel hebt, vergeet niet die binnenkant van je leven. Verwaarloos je ziel niet. Zorg goed voor je ziel.
Spreek je ziel aan. De ziel moet niet zijn eigen leven leiden. De ziel moet niet hoogmoedig worden. Ook niet deemoedig. De ziel moet aangemoedigd worden. De ziel moet opgewekt worden. Je kan daarom ook tegen jezelf zeggen: ‘Kom overeind, mijn ziel. Zoek rust mijn ziel.‘ Stil, mijn ziel, wees stil.
Bij God vindt je rust. Stilte. Waarom? Omdat God rots, redding en burcht is (vers 3 en 7).
Hij is mijn rots.Machtig God, sterke rots. Op deze rots mag ik staan. Het doet ons denken aan het slotverhaal van de bergrede in Matteüs 7:24-27. De Here Jezus vertelt over twee mensen die hun huis bouwen; de dwaze en de verstandige. De dwaze bouwt zijn huis op het zand. De verstandige op de rots. Beiden worden geteisterd door regen en storm. Het huis van de dwaze stort in, maar het huis van de verstandige blijft overeind. De Here Jezus wil hierin tegen iedereen zeggen: Ik ben de rots. Bouw je leven op Mij! Je leven kan vroeg of laat geteisterd worden door regen en stormen, maar bij Mij vind je houvast. Ik hou je vast. Jezus is de rots die stevig en onwrikbaar is.
Hij is mijn redding.God verlost ons uit het kwaad, uit onze zonden door het sterven van Jezus aan het kruis en Zijn opstanding. Hij laat ons delen in Zijn verlossing.
Hij is mijn burcht.Net als het lied van Luther: ‘Een vaste burcht is onze God’. Een burcht of vesting is een plaats om te schuilen. Bij de Heer zijn we veilig. Een burcht wordt vaak op een hoge plaats gebouwd. In deze burcht schuilen betekent dat u als het ware opgetild wordt boven de omstandigheden waarin u zich bevindt. Je leert verder zien met geloofsogen.
Bij God vindt je rust. Stilte. Hoe? Door ons dagelijks gebed en Bijbellezing. En door stil te zijn voor Gods aangezicht. Vaak hebben we zoveel woorden, zelfs ook in onze gebeden. Stil gebed leerde ik van de oecumenische gemeenschap Taizé uit Frankrijk (www.taize.fr) . In Taizé zijn er dagelijks drie gebedsdiensten: ’s morgens, ’s middags, en ‘s avonds. De belangrijke kenmerken van die gebedsdiensten zijn: het zingen van de meditatieve liederen, bijbellezingen in verschillende talen, en het stilgebed die vijftien minuten kan duren. Toen ik voor het eerst daar was in 1997, moest ik echt wennen aan het stilgebed. Na 30 seconden deed ik al mijn ogen open en keek ik links en rechts. Het is inderdaad niet makkelijk om zo lang stil te zijn. Wij kunnen wel oefenen en daarin groeien. Wat is het mooi en bijzonder om stil te mogen zijn voor het aangezicht van God die ons door en door kent en die ons liefheeft. Net als een koppel dat lang getrouwd is. Zij hebben niet veel woorden nodig. Ze houden elkaars handen vast en genieten in stilte van elkaars aanwezigheid. Zo mogen we ook elke dag van Gods liefde en aanwezigheid genieten, zo vinden we rust en stilte.
In Nederland bevinden we ons in de vierde golf van coronapandemie. Afgelopen donderdag en vrijdag waren er dagelijks meer dan 16.000 mensen die besmet waren met het coronavirus. Ziekenhuizen lopen snel vol. Veel geplande operaties kunnen daarom niet doorgaan. Afgelopen vrijdag kondigde de premier aan dat Nederland vanaf zaterdag een gedeeltelijke lockdown in zal gaan voor drie weken, met de daarbij behorende maatregelen. Wij gaan opnieuw onzekere tijden tegemoet.
Desondanks weten wij ten diepste als gelovigen dat wij niet alleen zijn. De Here Jezus is met ons.Bij de Here Jezus is er rust te midden van onrust. Er is stilte te midden van de storm. Kom tot Hem. Kom tot rust. Hij die de wind en de storm heeft gestilt, Hij die het meer weer tot rust heeft gebracht (Marcus 4:37-41), Hij is dezelde Heer die ook rust en stilte wil geven aan u, jou, en mij. ‘Stil, mijn ziel, wees stil.’
Vanuit die rust staan we sterk op de zware dagen. Ook in deze pandemie. Vanuit die stilte kunnen we een heleboel herrie verduren: van ons werk, studie, thuis, dagelijkse bezigheden, waar wij ook zijn. Met God staan we onwankelbaar, hoog boven het opkomende getij van de chaos uit.
Laten we net als koning David verder getuigen van Gods liefde en kracht aan de mensen om ons heen. Wij delen de hoop die er is in Christus en zeggen tegen mensen: ‘Vertrouw op Hem te allen tijde, open voor Hem uw hart, God is onze schuilplaats’.
Amen.