Lezing: Joh. 15: 1-8
Geliefde broeders en zusters in de Heer Jezus.
Ik zal u foto's of afbeeldingen laten zien van verschillende soorten fruit.
Kijk eens, wat is je meest geliefde, je favoriete vrucht? Hoe voelt het om je meest geliefde favoriete vrucht te eten? Het zal beslist heel lekker, zalig zijn, nietwaar? Een van de favoriete vruchten van mijn schoonvader was de advocado. Hij was dol op ‘avocado juice’. Mijn schoonvader had ooit een avocadoboom voor zijn huis staan. De boom droeg niet alleen veel vrucht, de vruchten waren ook heel lekker om te eten, echt om van te genieten.
Mijn schoonvader was heel trots op de vruchten van de deze avocado boom.
Want de vruchten van deze boom werden niet alleen gegeten door onze familie, maar ook door buren en vrienden in de kerk. Zelfs door de kinderen in de sloppenwijk voor ons huis. Nu, is dit niet gelijk aan ons leven als leerlingen van Christus?
Broeders en zusters, een uniek onderdeel van het christen-zijn is de relatie of band tussen God en Zijn volk. Dit betekent dat wij als christenen of leerlingen van Christus niet alleen Zijn leer bestuderen en Gods geboden naleven. Maar dat wij ook een relatie of nauwe band met God hebben. Want onze God is een levende God. Hij stierf om ons te redden maar is weer opgestaan.
In onze perikoop wordt die band of relatie uitgebeeld door de gelijkenis van de ‘wijnstok’. Waarvan God de Vader de wijnbouwer is, Jezus de enige wijnstok en de discipelen de ranken zijn. Deze perikoop is eigenlijk een metafoor, het schetst een beeld van wat gaat gebeuren als Jezus niet langer bij Zijn discipelen kan zijn. Omdat Hij gevangen zal worden genomen, en aan het kruis zal sterven.
Ofschoon Hij niet langer fysiek bij hen kan zijn, zal Jezus nog steeds aanwezig zijn en de ware Bron van leven zijn middels de vruchten die worden voortgebracht door de ranken die Hij voortbrengt. Dit heeft ook betrekking op Jezus' belofte aan de discipelen dat een Trooster zou komen, namelijk de Geest van de Waarheid (14:17) of de Heilige Geest (14:26).
Het is interessant dat Jezus in vers 1 benadrukt dat God de Vader de wijnbouwer of eigenaar van de wijnstok is. Meestal herinneren we ons alleen dat Jezus de wijnstok is en dat wij Zijn ranken zijn. Wat is dan de rol van de wijnbouwer of eigenaar van de wijnstok? Er zijn twee dingen die de Vader als wijnbouwer doet met de ranken of takken die van Jezus Christus de wijnstok zijn.
- Elke tak die geen vrucht draagt, zal Hij wegsnijden. Vervolgens wordt de tak ‘weggegooid en door mensen verzameld en in het vuur gegooid en verbrand’. (vers 6)
- Elke rank die wel vrucht draagt snoeit Hij bij, reinigt Hij, opdat hij meer vrucht draagt.
In vers 1 openbaart Jezus zichzelf: ‘Ik ben de ware wijnstok’. Hij zegt niet: ‘Ik ben als een wijnstok’. De wijnstok is de bron van leven voor de ranken. Een tak zal niet lang kunnen overleven tenzij hij gehecht blijft aan zijn stam. Evenzo is de Heer Jezus de Bron van leven voor ons, Zijn discipelen. We kunnen niet blijven ‘voortleven’ als we worden gescheiden van onze Heer.
Maar wat wordt dan bedoeld met ‘de ware wijnstok’? In Jeremia 2:21 staat de uitdrukking ‘een edele druif, een prachtige stek ‘. Dit betekent dat het een wijnstok is die gegarandeerd vele goede vruchten draagt, en niet verrot is. Dus als de Heer Jezus de wijnstok is die veel en goed fruit voortbrengt, dan moeten wij, Zijn ranken ook fruit produceren want het is alleen via de ranken dat de wijnstok kan produceren.
De functie van de ranken van een wijnstok is vrucht te dragen. En om fruit te kunnen produceren, moet de rank met de stam verbonden blijven.
Wij kunnen drie dingen leren van deze perikoop uit Johannes 15: 1-8:
1. Het is een gebod. In vers 4 staat: ‘Blijf in mij dan blijf ik in jullie. Een rank die niet aan de wijnstok blijft gehecht, kan uit zichzelf geen vrucht dragen. Broeders en zusters, voor de evangelist Johannes, en ook de apostel Paulus, is een intieme relatie met de Heer Jezus het belangrijkste kenmerk in het leven van een discipel van Christus.
Eerder werd in vers 3 gezegd: ‘Jullie zijn al rein door alles wat ik tegen jullie gezegd heb’. Het woord 'rein’ is hier van toepassing op de leerlingen, niet in de zin van niet vies zijn, maar 'puur'. Wanneer wij als discipelen van Christus gehoorzaam Gods Woord bestuderen en ons erin verdiepen, dan wordt ons leven ‘gereinigd’.
Dan worden we trouwe Christenen. We laten onszelf dopen, we lezen ijverig de Bijbel, bidden en gaan naar de kerk en dienen. Natuurlijk is dit alles goed. Maar God verlangt ook dat we altijd een persoonlijke relatie met Hem hebben. Daarom nodigt de Heer Jezus Zijn discipelen uit of, beter gezegd, geeft ze het gebod: 'Blijf in mij en ik in jou'. Wat is de betekenis van dit gebod van Jezus?
Broeders en zusters, we zijn gewend om vaak te zingen en te bidden, en nodigen Jezus uit om in ons te blijven. Maar zelden of nooit kunnen we ons voorstellen dat ook wij in Jezus kunnen blijven. We voelen ons te zondig en onwaardig. Maar eigenlijk heeft God voor de mensen de weg geopend om in Hem te leven.
Want Hij heeft Zichzelf vernederd om als mens in de wereld te komen (een neerwaartse beweging), en wij mensen, kunnen door Zijn genade hierop reageren en in Hem geloven (een opwaartse beweging) zodat God en wij elkaar kunnen ontmoeten en verenigen. Zolang we gehoorzaam en getrouw leven, kunnen we in Hem blijven en Hij in ons.
Gods gebod dat wij in Hem blijven en Hij in ons, is echt heel noodzakelijk en zeer relevant voor de huidige toestand van de wereld. De dreiging van de zeer gevaarlijke COVID-19-pandemie duurt voort tot op de dag van vandaag en herinnert ons aan het belang van onze relatie met God, onze naasten en ook het milieu.
Als mensen hebben wij niet het vermogen, kunnen wij niet alleen leven. We hebben onze naasten of andere mensen nodig en vooral: we hebben God nodig die de Bron van Leven is. Om de huidige situatie het hoofd te kunnen bieden is het belangrijk dat we in Hem blijven en Hij in ons, opdat we kracht en vrede krijgen te midden van deze zware strijd. We voelen ons veilig en rustig als God in ons leven is en wij in Hem zijn.
2. Het is een belofte.
Er zijn twee beloften die Jezus ons geeft als wij in Hem leven en Hij in ons. Ten eerste, in vers 5: ' Als iemand in Mij blijft en Ik in hem zal hij veel vrucht dragen.’ Het blijkt dat Gods gebod om in Hem te blijven en Hij in ons maakt dat wij veel vrucht zullen dragen. Welke vruchten worden door Christus 'discipelen voortgebracht, wat wordt van hen verwacht?
Veel Schriftgeleerden zijn het erover eens dat de voortgebrachte vrucht de vrucht van de Geest is, zoals beschreven in Galaten 5: 22-23: liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing. De aanwezigheid van de Heilige Geest die Jezus zijn discipelen beloofde, zal vrucht dragen.
Als we in Hem blijven en Hij in ons dan zal, net als bij een vruchtbare rank, ons christelijk leven een verandering of transformatie ondergaan en de vruchten van de Geest voortbrengen. Dit is het werk van de Heilige Geest. Het is de Heilige Geest die in ons leven zal werken om vruchten van de Geest voort te brengen die een zegen zijn, en waarvan anderen kunnen ‘genieten’. Door ons leven en onze dienstbaarheid kunnen andere mensen de vrucht van de Geest ervaren: liefde, vreugde, vrede, geduld enzovoort.
De tweede belofte kunnen we lezen in het zevende vers. Dit vers, vooral het tweede deel, is erg populair bij veel christenen. Waarom? Omdat het het probleem van 'vragen’ behandelt. Let maar op: '…kun je vragen wat je wilt en het zal gebeuren’. Dit vers wordt vaak geciteerd en uitgelegd dat wij als christenen God alles kunnen vragen en het dan zullen ontvangen. Dit is Gods belofte, dus we moeten het opeisen! Klopt dit?
Laten we nu naar het eerste deel van vers 7 kijken waar staat: "Als jullie in Mij blijven en Mijn woorden in jullie….’ Dus er is een voorwaarde voordat je kan vragen. We moeten eerst in Christus blijven en Zijn Woord in ons. Wat in vers 3 gezegd is over ‘rein zijn’ door het Woord, wordt hier nogmaals benadrukt. Als we Gods Woord overdenken en in de praktijk brengen, is dat hetzelfde als Jezus in ons laten leven.
Als wij in Christus blijven en Zijn woord in ons dan zal ons hart en ons verlangen gericht zijn op wat waar is en wat God verheerlijkt. Als wij in Christus blijven en Zijn woord in ons blijft, is het onmogelijk dat wij iets vragen voor ons eigen plezier, ons persoonlijk verlangen.
Net zoals een volwassen geworden kind dat van zijn vader te horen krijgt dat hij alles kan krijgen waarom hij vraagt, natuurlijk niet iets zal vragen puur voor zichzelf, of voor zijn eigen plezier, ook al heeft hij hier toestemming voor gekregen. Maar om iets dat ook zijn vaders hart zal behagen.
Augustinus, een bekende kerkvader, zei ooit: 'Love your God and do what you want to do’ (Heb je God lief en doe wat je wilt doen). Alsof we de vrijheid krijgen om te doen wat we willen, te doen wat ons gelukkig maakt. Maar dat is niet wat het betekent: als we echt van God houden, dan is wat in ons hart is en ook ons verlangen hoe wij voortdurend God kunnen behagen. God liefhebben betekent dat we Zijn geboden gehoorzamen.
3. Het is een waarschuwing
Broeders en zusters, wanneer we vers 2 lezen blijkt dat niet alle ranken aan de wijnstok automatisch vruchten voortbrengen. Er zijn twee soorten ranken: die vrucht dragen en die geen vrucht dragen. Jezus gaf een waarschuwing voor takken die geen vrucht dragen, die worden weggesneden. Dan staat er in vers 6 'Wie niet in mij blijft', dat wil zeggen een tak die geen vrucht draagt en verdort, wordt niet alleen weggesneden, maar ook verzameld en in het vuur geworpen en vervolgens verbrand.
Sommige mensen leggen een verband tussen dit vers en het laatste oordeel, namelijk de straf in de hel. Maar het is beter dit vers niet letterlijk te interpreteren. Wat hier belangrijk is en benadrukt moet worden is dat we beseffen dat het vrucht dragen een zaak is van ‘to be or not te be’ – een rank zijn die vrucht draagt. Of niet.
Ranken die geen vrucht dragen, worden weggesneden en weggegooid omdat ze geen nut hebben. Evenzo hebben wij, als discipelen van Christus, als we niet in Hem blijven en in ons leven en onze bediening niet de vrucht van de Geest voortbrengen, geen nut meer. Ons leven zal zijn als zout dat niet zout is, en zal door de mensen vertrapt worden omdat het nutteloos is.
Jezus richt ook een waarschuwing aan de vruchtbare ranken. De vruchtdragende rank moet worden ‘gereinigd’ zodat hij meer vrucht draagt. Het Engelse woord dat hier voor 'reinigen’ gebruikt wordt is 'pruning’ hetgeen ‘snoeien’ betekent. Snijden of snoeien is een belangrijke handeling om de wijnstok meer vrucht te laten dragen.
Wat doet men als men takken snoeit? De kleine twijgen van de goede ranken moeten op het juiste moment worden bijgesneden, zodat na verloop van tijd takken verschijnen die meer fruit produceren. Nou, zo gaat het ook in ons leven als discipelen van Christus. We zullen ‘gesnoeid’ of ‘gereinigd’ worden door de waarheid van Gods Woord opdat we in ons leven en onze bediening veel vrucht kunnen dragen.
Geliefde broeders en zusters in de Heer Jezus,
Wij hebben nu dus geleerd dat het snoeiproces van dorre ranken die geen vrucht dragen, en ook het snoeien van vruchtdragende ranken, heel noodzakelijk is voor de gezondheid en productiviteit van de wijnstok. Dit geldt ook voor Gods kerken die gezond en productief willen blijven.
Onze perikoop over de wijnstok en zijn ranken herinnert ons eraan dat wij, zowel als individuele leerlingen van Christus als Gods kerk, het besluit om God te volgen en leerlingen van Christus te worden, heel serieus moeten nemen. De keus is: willen wij als Zijn ranken zijn die vrucht dragen of ranken die geen vrucht dragen?
Natuurlijk willen we allemaal ranken zijn die vrucht dragen. Het geheim is dat wij in Hem moeten blijven en Hij in ons. Vers 8, het laatste vers van onze perikoop, legt iets belangrijks uit. Als ons leven veel vrucht zou dragen, als wij veel vruchten zouden voortbrengen dan moeten wij dat niet beschouwen als iets waarop wij trots kunnen zijn, maar als iets waarmee wij God de Vader verheerlijken en onze identiteit als leerlingen van Christus bevestigen.
Broeders en zusters, laten wij in Hem blijven en Hij in ons opdat ons leven vruchten zal voortbrengen waar velen van kunnen ‘genieten’, en God prijzen. De Heer zegene ons allen.
Amen.