Prediker 3:11-15

Geliefde broeders en zusters van onze Heer Jezus Christus,

Eén van mijn favoriete televisieseries tijdens mijn eerste vakantie samen met mijn moeder in Nederland in 1993 was ‘Goede tijden slechte tijden’ (GTST). Elke avond om 20.00 uur zat ik voor de televisie met mijn neef en nicht en keken naar GTST op RTL 4. Of ik nu GTST nog steeds kijk kunt u vragen aan mijn man.

Waarom heb ik dit aan u verteld? Omdat Prediker 3, het gedicht over goede tijden en slechte tijden aangeeft. Het gedicht van de rauwe werkelijkheid. Het gedicht van het geleefde leven. Het gedicht van ons leven. Geluk, liefde, gezondheid en rijkdom zijn er als hoogtepunten. Ongeluk, verlies en ziekte als niet te vermijden dieptepunten.

Alles is zo wisselvallig, zo broos. Alles kan ieder moment omslaan in het tegendeel: lachen in huilen, succes in tegenslag, gezondheid in ziekte, leven in dood, zoals de wereld vanaf zes maanden geleden ervoer en nog steeds ervaart.

Elke dag horen wij op het nieuws wie het verlies geleden heeft. Vele bruiloften, huwelijksjubilea of verjaardagsfeestjes, vakanties en andere plannen moesten uitgesteld worden of zijn niet doorgegaan door Covid-19. 

Het gedicht van goede tijden slechte tijden is geobserveerd en gereflecteerd door Prediker. Hij is geen pessimist zoals velen beweren dat hij is. Hij is juist heel realistisch en heel authentiek. Hij is op zoek naar wat goed is, naar wat echt is, naar wat waar is in verschillende momenten in dit leven. Want die heb je nodig om te ontdekken wat het leven is. Hij zegt: God heeft alles wat er is een goede plaats in de tijd gegeven en hij gaat verder en zegt  dan, en ook heeft Hij de mens inzicht in de tijd gegeven. Maar de mens kan Gods werk nooit van begin tot  eind doorgronden.  Zo is het ook voor ons als christenen.

Vandaag beginnen wij weer de dienst op een verantwoorde manier met protocol van RIVM. Wij mogen nog niet zingen en zitten op een afstand van elkaar. Zoals het altijd kon op de vertrouwde vormen en gewoontes, kan nu niet meer. Dit  vraagt om omdenken en vertrouwen. Vertrouwen op God. Hij laat ons niet aan ons lot over. Jezus heeft onze nood en onze dood gedeeld. Als gekruisigde en opgestane gaat Hij ons voor. En Gods Geest neemt ons zuchten, en dat van de schepping, over, als trooster. Hij zal ook in het komende seizoen zeker wegen wijzen waarlangs onze voeten kunnen gaan. Deze zin zijn de woorden van ds. Rene de Reuver in een blog van de Protestantse kerk in Nederland.

In deze woorden wil ik als Prediker leren vertrouwen dat in al het mysterie God daarboven staat. God heeft, wat er ook gebeurt, alles onder controle. Hij laat ons niet los. Wat er gebeurt door de eeuwen heen in de wereld, in je gezin en in jouw persoonlijke leven, verrast God niet. Zo trekt Prediker een conclusie.

Want ál is er geen verband te ontdekken, ál ontbreekt de logica helemaal en ál snappen we er helemaal niets van: Prediker gelooft tóch dat God daarboven staat. Dat prediker, of u, jij, ik misschien niet weet, maar God wél weet hoe het verder moet op dit moment met deze wereld.

Daarom wordt het boek Prediker tijdens het Joodse Loofhuttenfeest gelezen. Dan woon je in je hutje, waarbij je veelbetekenend door het bladerdak de sterrenhemel ziet. Je beseft je eigen nietigheid en Gods onmetelijke heelal en grootheid.

Maar tijdens dat Loofhuttenfeest wordt ook de woestijnreis herdacht. Die reis was één lange oefening in vertrouwen: hoe lang het duren zou, wat de weg brengen zou, Israël wist het niet, maar de wolk- en vuurkolom zeiden hun dat de Here God meetrok. In dat vertrouwen moesten ze gaan.

Dat vertrouwen mogen wij ook leren in deze corona crisis. Prediker houdt ons voor in hetzelfde 14e vers: ‘God doet het zo, opdat wij ontzag voor Hem hebben.’ Dat God de tijd overziet, ook al die momenten uit ons leven, ook dat broze bestaan van ons in handen heeft, wil ons ontzag oproepen. Of zoals het in de oudere vertalingen staat: dat wij Hem vrezen. Dat is geen angst voor God, maar wel een diep ontzag voor de Eeuwige God, voor de Heilige God; vertrouwen in de ‘Verborgene, die bij ons is’, Hij die in Jezus Christus onze Vader is.

Dat is de sleutel om ons leven met God: ‘ontzag voor Hem hebben’, zodat ons leven in deze pandemie en daarna, steeds verbonden is met God. In goede en slechte dagen. Ja zelfs in het uur van de dood.

Ontzag, dat is vooral dat wij het verschil erkennen. Dat je zegt: Ja, U bent God en ik ben mens. U heeft de tijd onder controle. Het is uw scheppingswerk, niet het mijne. Met de erkenning van het verschil tussen mij en God komt er dus ook ruimte voor vertrouwen. U voelt: ik kan het niet, ik zie het niet wat voor goed is wat er in mijn leven gebeurd. Maar ik geloof, ik vertrouw erop dat God het wél ziet en weet. En dat God mij zal helpen.

Daarnaast is ontzag ook overgave. Het geloof dat ‘God alles dat er is de goede plaats in de tijd heeft gegeven’ mag leiden tot overgave. “Als ik het niet weet, als ik het niet zie en al helemaal niet meer snap, dan leg ik mijn leven in uw handen!”

Ontzag is ook aanbidding. Aanbidding omdat ‘tijd’ Gods scheppingswerk is. Aanbidding omdat tijd van leven een goede gave van God is. God heeft alles in die tijd onder controle.

Hij heeft de tijd gemaakt en ‘goed’ genoemd. Hij heeft er een bedoeling mee. De tijd gaat ergens heen. Van de wereldgeschiedenis tot alle gebeurtenissen in uw, jouw en mijn leven. Wij leven in afwachting van het moment dat God bepaald heeft. En tot die tijd is er alle tijd om God te aanbidden om wie Hij is. En het mooie is: in de aanbidding van God krijgt je leven vanzelf meer zin. Omdat wij doen waarvoor we zijn gemaakt. En omdat God de eer krijgt die Hem toekomt.

Moet je dan maar helemaal zonder antwoord blijven leven op je vragen? Voor mij wordt het antwoord op deze levensvraag belichaamd door Jezus Christus, Zoon van God. Hij leefde in deze wereld en maakte het leven in al zijn dubbelheid mee. Hij is geboren, kende verdriet en geluk, had lief en werd gehaat, en werd uiteindelijk vertrapt door mensen. Hij heeft het menselijk leven in al haar diversiteit doorleefd en is er uiteindelijk aan ten onder gegaan. In Christus heeft God zelf aan het leven geleden en heeft op die manier de wereld gered.

Wanneer je ontdekt dat God door al die tijden heen wil werken - dat je ook in de tijden waarin je het moeilijk hebt mag zien en mag ervaren dat God daarin aanwezig is - dan zul je zien dat je ook die andere momenten een diepe vreugde hebt geraakt waardoor het leven wel degelijk zin krijgt. Niet dat je in alle tijden maar moet zeggen: God doet alles meewerken ten goede ....dus richt je daar maar op, kijk maar vooruit, straks wordt alles wel beter...Nee, de tijd waar je nu in zit is ook een tijd die God wil gebruiken in jouw leven. Ook je verdriet, je moeite en je pijn horen erbij en het is de weg naar vreugde toe.

Het echte leven begint met diep ontzag voor God, die onze goede tijden en slechte tijden in Zijn hand houdt. Dat kan helpen om het moeilijke van het leven te aanvaarden. Én dat kan helpen om het goede van het leven als geschenk te aanvaarden. God zegen ons allen.

Amen.