Marcus 15:16-25
Geliefde gemeente. Het zal je maar gebeuren. Als een toerist kom je een winkel binnen en ineens ben je betrokken bij een gijzeling. De gijzelnemer houdt je vijf uur lang onder schot. Daar ben je daar met heel je wezen mee bezig, noodgedwongen. Zou je maar een uur eerder gekomen zijn, dan zou je die afschuwelijke ervaring niet meemaken. Dit is een waargebeurd verhaal dat in april 2022 heeft plaatsgevonden in een grote elektronische winkel in Amsterdam. Gelukking kon die gijzelaar uiteindelijk wegrennen toen hij voor de deur van de winkel het water moest ophalen waar de gijzelnemer om had gevraagd.
Simon van Cyrene heeft ook een afschuwelijke ervaring meegemaakt. Op die mooie morgen in de lente liep hij nietsvermoedend richting Jeruzalem, toen opeens die enorme mensenmenigte hem tegemoet kwam. Hij bleef even kijken, en toen keek hij opeens recht in de ogen van die Romeinse officier, de gehate bezetter: ‘Hé, jij daar, kom hier, pak dat kruis op en draag het achter die Veroordeelde aan!’
Het was een afschuwelijke ervaring: iedereen kon denken dat hij, Simon, erbij hoorde: bij die Jezus, bij iemand die veroordeeld was tot de kruisdood. Dat was een enorme schande! Wie wil er nou bij een misdadiger horen? Simon, hij verzette zich, maar hij moest, hij werd gedwongen. Ziet u dat? In vers 21 lezen we dat Simon écht niet bij Jezus hoorde. Marcus noemt drie dingen over Simon: a). Hij was een ‘voorbijganger’, b). hij kwam van buiten de stad’ oftewel: hij kwam de stad ín, terwijl Jezus juist de stad úít werd gebracht, dus hij liep niet met de massa mee om Jezus te gaan kruisigen, hij kwam uit de tegenovergestelde richting, en c). ze ‘dwongen’ hem om het kruis te dragen.
In de praktijk toentertijd droeg een veroordeelde zelf het kruis. Niet het hele kruis, dat was niet te tillen, maar alleen de horizontale kruisbalk. Maar Jezus is zó afgetuigd, zo ongelooflijk gemarteld tijdens de verhoren en tijdens de geseling, dat Hij het niet meer aankan: het lukt Hem niet meer om de kruisbalk van tussen de 35 en 57 kilo te dragen. En zo wordt Simon ingeschakeld. Simon doet voor Jezus wat Zijn leerlingen hadden kunnen doen als zij niet waren weggevlucht.
Wie is Simon van Cyrene? Eigenlijk weten we heel weinig. De naam Simon is een Joodse naam, dus hij was een Jood. En hij kwam uit Cyrene. Cyrene was een stad in waar nu Libië is. De plaats heet nu Shahhat. Cyrene had een grote Joodse wijk, ongeveer een kwart van de inwoners van de stad was Joods. Cyrene ligt 1300 km vanuit Jeruzalem. Simon heeft dus ver gereisd van Cyrene naar Jeruzalem.
Wat doet hij in Jeruzalem? Simon van Cyrene is waarschijnlijk op pelgrimstocht. Hij is één van de honderdduizenden Joden die in Jeruzalem zijn vanwege het Pesachfeest, het Joodse Paasfeest. Vele pelgrims verbleven buiten de stad, in tentenkampen op de bergen rondom Jeruzalem. En ’s morgens kwamen ze de stad in lopen. Zo loopt Simon Jeruzalem binnen op die onverwachte dag.
Simon van Cyrene is de enige die letterlijk achter Jezus aan een kruis gedragen heeft. Lucas schrijft dat Simon inderdaad achter Jezus aan moest lopen, niet voor Hem uit, maar achter Hem aan (zie Lucas 23:26).
Veel eerder heeft Jezus daarover gesproken. Marcus 8:34: ‘Wie achter Mij aan wil komen, moet zichzelf verloochenen, zijn kruis op zich nemen en Mij volgen.’ Jezus wil hiermee zeggen: ‘Als je Mij wilt dienen, dan heb je geen gemakkelijk leven. Neem je kruis maar op je schouders, want je zult te maken krijgen met tegenstand, met lijden, met pijn.
Maar wat betekent kruisdragen achter Jezus aan? Velen zulen denken aan christenen die in verschillende landen vervolgd worden of gediscrimineerd worden vanwege hun geloof. Laten we altijd bidden voor de vervolgde christenen. Maar wij die dat allemaal niet meemaken, waar zien wij in ons eigen leven de realiteit van het kruisdragen terug?
Dat is voor ieder weer anders. Jezus spreekt dan ook niet heel algemeen over het kruis, maar het kruis omwille van het navolgen van Hem. Voor de een bestaat het kruisdragen in de pijn die je lijdt omdat je zelf vol liefde achter Christus aangaat terwijl je man of je kind of je zus dat niet wil. Voor de ander bestaat het kruisdragen in het ‘nee’ zeggen tegen zondige verlangens, zoals: egoïsme, hoogmoed, hebzucht en lust. De Heidelbergse Catechismus (zondag 33) zegt hierover: ‘de oude mens in mij moet afsterven en de nieuwe moet opstaan’. Voor iemand anders bestaat het kruisdragen in het op je werk genegeerd of bespot worden omdat je uitkomt voor je christen-zijn. Voor weer iemand anders bestaat het kruisdragen in het kiezen van de moeilijke weg (de smalle weg). Als jij bijvoorbeeld ziet dat ergens misstanden zijn, onrecht of uitbuiting van mensen, dan stel jij die aan de kaak, terwijl anderen wegkijken. Je blijft trouw aan Bijbelse principe. En je neemt daardoor risico. Waarom? Omdat je Jezus volgt.
Kruisdragen kan ook in de vorm van (chronische) ziekte die men moet dragen. Een bekend voorbeeld in de Bijbel is apostel Paulus. Hij lijdt aan een ‘doorn in het vlees’. Enkele bijbeluitleggers vermoeden dat dit een oogziekte of epilepsie was. Paulus heeft de Heer drie maal gesmeekt om hem hiervan te bevrijden. Maar God zei tegen hem: “Mijn genade is voor u genoeg, want Mijn kracht wordt in zwakheid volbracht.” (II Korintiërs 12:9). Dat is het kruis dat Paulus moet dragen in het navolgen van Jezus. En hij draagt het niet alleen. Hij wordt gedragen door Gods genade. Het doet mij denken aan wat Thomas à Kempis zegt: ‘Want als je je kruis draagt, zul je merken dat het kruis jou draagt’. Wat betekent kruisdragen persoonlijk voor u/ jou?
Simon van Cyrene wil het kruis eigenlijk niet dragen. Hij heeft er niet om gevraagd! Hij wordt gedwongen! Maar het kruis heeft Simon wonderlijk veranderd.
Simon liep met die zware kruisbalk op zijn rug, achter Jezus aan. Dit gedwongen kruis heeft zijn leven vastgeklonken aan dat van Jezus.
Hij ging achteraf beseffen waaróm Jezus gekruisigd was, waaróm Hij daar aan die kruisbalk hing die hij, Simon, had gedragen. ‘Ik heb misschien even een balk moeten sjouwen. Maar deze Jezus, Hij is de werkelijke lastdrager.’ Simon, van Cyrene ontdekte hoe dat kruis voor hemzelf tot zegen werd: dat Jezus gekruisigd was om de zonden van de hele wereld te dragen. Ook voor zijn zonden. Dat Jezus stierf aan het kruis om de gebroken relatie tussen God en mensen te herstellen.
Pas achteraf ging Simon de waarde ontdekken van het kruis dat hij zelf gedragen had. Van een voorbijganger werd Simon een volgeling van Jezus. Eerst was hij létterlijk een volgeling: hij moest dat kruis dragen achter Jezus aan. Maar toen werd hij een volgeling met hart en ziel, met zijn hele léven. Hoe weten we dat?
Marcus schrijft in vers 21 dat Simon de vader van Alexander en Rufus is. De eerste lezers van het Marcusevangelie weten blijkbaar wie Alexander en Rufus zijn! Alexander en Rufus zijn dus bekende christenen in de gemeente van Rome waar Marcus zijn evangelie heeft geschreven. En dat klopt ook, dat zij daar bekend zijn. Want als Paulus een brief schrijft aan de gemeente in Rome, schrijft hij in Romeinen 16:13 ‘Groet Rufus, die door de Heer is uitgekozen, en zijn moeder, die ook voor mij een moeder is.’ Kijk, daar hebben we Rufus! Inderdaad, een bekende christen in Rome! Alexander wordt niet genoemd, misschien woonde hij toen niet meer in Rome. Simon van Cyrene wordt ook niet genoemd, want hij is misschien op dat moment al overleden. Maar de moeder van Rufus wordt wél genoemd, de vrouw van Simon van Cyrene. En Paulus zegt: ‘Die moeder van Rufus, dat is zo’n bijzondere vrouw! Zij is ook voor mij een moeder geworden.’ Blijkbaar is zij een heel gelovige, toegewijde en dienstbare christen. Simon moest de verschrikkelijke ervaring meemaken: het kruis dragen. Maar dat kruis is hem tot zegen geworden. Hij leerde Jezus kennen, en werd een volgeling van de Meester. Hij kwam tot het geloof in Jezus. En zijn vrouw, en zijn zonen, zij deelden in die zegen. En zij straalden weer zegen uit naar de gemeente. Gezegend om tot zegen te zijn!
Wat een wonder! De ontmoeting van Simon van Cyrene met Jezus was niet toevallig. Gods wegen zijn niet onze wegen. Gods wegen zijn ondoorgrondelijk. Ten diepste was het niet die Romeinse officier die Simon riep, nee, het was God Zelf die hem riep, via die officier. 
Graag vertel ik u het volgende verhaal. Een jonge vrouw was aan het eind van haar latijn. Zij zag geen uitweg en viel op haar knieën in gebed. ‘Heer, ik kan niet verder,’ zei zij. Ik heb een te zwaar kruis om te dragen. Ik zie andere mensen om mij heen lichtere kruisen dragen dan die van mij. Waarom is mijn kruis zo zwaar?’ ‘De Heer antwoordde: ‘Mijn dochter, als je het gewicht niet kunt dragen, plaats dan gewoon je kruis in deze kamer. Open dan de andere deur en kies een willekeurig kruis.’ Deze vrouw was vervuld van opluchting. ‘Dank u, Heer,’ zuchtte zij, en zij deed wat haar werd gezegd. Toen zij de andere deur binnenging, zag zij veel kruisen, sommige zo groot dat de toppen niet zichtbaar waren. Toen zag zij een klein kruisje dat tegen een verre muur leunde. ‘Deze zou ik wel willen, Heer,’ fluisterde zij. En de Heer antwoordde: ‘Mijn dochter, dit is het kruis dat je zojuist hebt binnengebracht. Dit is het kruis dat je hebt gedragen...’ Inderdaad. God geeft kracht naar kruis. God geeft je nooit meer dan je dragen kunt.
Zo dragen wij het kruis achter Jezus aan en het mag ook ons een vreugde worden, omdat we al mogen uitzien naar datgene dat vóór ons ligt: de overwinning van ziekte en dood, Pasen, het eeuwige leven. Eens zal het over zijn. Dan is het kruisdragen voorbij. Er wacht ons in de toekomst de beloning: de kroon van het leven. Christus Zelf heeft dat beloofd in Openbaring 2:10 ‘Wees trouw tot in de dood, en Ik zal u de kroon van het leven geven.’ Charles Spurgeon heeft treffend gezegd: ‘Er is geen gekroonde in de hemel die hier op aarde geen kruisdrager is geweest’.
Geliefde gemeente. Welk kruis draagt u op dit moment omwille van het navolgen van Jezus? En vraagt u zich misschien af waar het allemaal goed voor is? Denk dan aan Simon van Cyrene, hoe het kruis tot zegen werd in zijn leven en zijn hele gezin. Als u een kruis moet dragen, draagt het dan net als Simon. En volg Jezus trouw op de weg, de weg van het kruis tot het leven.
Amen.